Hakkında

Şimdi adı Kocamustafapaşa olan Samatya semtinde, Aksaray'dan Yedikule'ye uzanan caddenin sağındadır.

Ağa Hamamı, Mimar Sinan'ın eserlerini kaydeden tezkirelere göre 16. YY'da Kapıağası Yakub Ağa tarafından Mimar Sinan'a yaptırılmıştır Glück yaptıranın adı hakkında bazı şüpheler ileri sürmekle beraber, gerek Adsız Risale'de gerek Tuhfetü'l Mimarin'de ve gerek Tezkiretü'l Ebniye'de burası "Sulumanastır'da Kapuağası Yakub Ağa Hamamı" adıyla kayıtlıdır. yalnız tezkirenin yazma bir nüshasında kurucunun adı Mahmud olarak yazılmıştır A. Kuran hangi kaynaktan aldığını belirtmeksizin (soru işareti ile) yapım tarihini 1547 olarak gösterir.

Glück, 1916-1917 yıllarında istanbul hamamlarını incelediği sırada harap durumda ve kapalı olan erkekler kısmına girememiş, kullanılmayan kadınlar kısmını inceleyerek yalnızca bu bölümün plan ve kesitini çıkarmıştır. İçinde bulunduğumuz yüzyılın başlarında işler durumda olan hamam kapatılarak büyük ölçüde değişiklikler yapılmak suretiyle dökümhane ve atölye haline getirilmiş. 1980'li yıllarda boşaltılmış ve kaderine terk edilmiştir.

1985' te son sahibi hamamın arkasında bulunan boş arazide yeni bir yapı inşasını ve bu arada hazırlanan projeye göre hamamın kendi tarafından restore edilmesini teklif etmiş ve bu tasarı Anıtlar Kurulu'nca kabul edilmişken, yeniden kurulan kurul tarafından 2.8.1990'da alınan 2024 sayılı kararla, cadde ile hamam arasına 4-5 katlı yeni bir yapı inşasına izin verilerek, Mimar Sinan'ın bu eseri hem görülemez duruma sokulmuş, hem de hamam anlaşıldığı kadarıyla kısmen tahribe uğramıştır.

Ağa Hamamı kendi türünün İstanbul'daki en güzel örneklerinden biri olarak tanınıyordu. Nitekim ressam Thomas Allom'un (1804-1872), R. Walsh'ın kitabı için çizerek çelik gravür olarak hakkedilen bir resminde, Samatya Hamamı başlıklı metnin yanında bu hamamın soyunma yerini (camekan) canlı bir görünüşle tasvir ettiği genellikle kabul edilirse de, ayrıntılarda uyarsızlıklar olduğundan bu husus biraz şüphelidir. Söylendiğine göre, erkekler kısmının yanındaki arsada, evvelce fıskiyeli havuzlu bir de bahçesi vardı.

Ağa hamamı normal bir çifte hamamdır. Yan yana bitişik olan iki kısımda eşit ölçülerde ve tamamen birbirinin benzeridir. Tek ve müşterek bir külhan her iki bölüme de hizmet eder. ortalarında birer şadırvan olduğu bilinen kare planlı soyunma yerlerine ters yönlerdeki kapılardan girilir. Erkekler kısmının eski gösterişli durumu Allom'un gravüründe açık biçimde belirlidir. Bu gravürde görülen soyunma yeri içinde daire halinde sıralanan sütunlara sahip bir şadırvan vardır.